K
Hình ảnh và ý nghĩa của chữ Thọ trong văn hóa tâm linh người Việt.
Sống thọ để hưởng phúc lộc vẫn luôn là ước muốn muôn thuở muôn phương của nhân loại. Điều này được thể hiện sinh động qua hình tượng chữ “Thọ” được hình tượng hóa trong những hoa văn, tranh vẽ, pho tượng để trang trí y phục hoặc nhà cửa, để làm quà chúc mừng nhau thay cho lời chúc ở cửa miệng.
hình ảnh chữ thọ thêu chữ thập
Trong cấu trúc của chữ Hán thì một chữ sẽ hình thành dựa trên cơ sở tượng thanh và tượng hình. Một chữ bao gồm nhiều chữ gộp lại, nhiều mặt nghĩa. Ngoài ra, mỗi chữ còn hàm chứa những ý nghĩa khoa học sâu sắc và thâm thuý. Sau đây là một số suy nghĩ khách quan và chủ quan về cấu trúc của chữ THỌ và chúng ta thử lý giải một số ý nghĩa liên quan đến sức khỏe và tuổi thọ của các chữ cấu thành. Xin mời quý vị và các bạn tham khảo và chiêm nghiệm nhé.
Chữ Thọ theo chữ Hán xếp vào bộ sĩ gồm có 5 chữ cấu thành,và chữ sĩ xếp trên đầu chữ Thọ.
CHỮ THỨ NHẤT TRONG CHỮ THỌ LÀ CHỮ SĨ:
Sĩ nghĩa đen là học trò, nghĩa rộng là sự hiểu biết, là tư duy. Như vậy điều đầu tiên muốn sống lâu thì bộ óc luôn luôn phải suy nghĩ, tìm tòi sáng tạo. Có nhiều công trình khoa học có giá trị được đúc kết phát minh ở vào tuổi trên bảy mươi tuổi. Trí tuệ càng già càng có giá trị, đúng như câu nói “gừng càng già càng cay” thật chính xác xưa nay.
gạch tròn chữ thọ
Quả là vậy, muốn sống thọ, con người phải có đủ tri thức, nghĩa là phải biết các quy luật về mối tương quan giữa con người với tự nhiên và xã hội. Càng nhiều tri thức càng có nhiều điều kiện bảo vệ cuộc sống nói chung và tuổi thọ nói riêng như tri thức về cấu tạo cơ thể, hoạt động sinh lý con người, tri thức về phòng chống bệnh tật, phòng tránh tai nạn, tri thức đáp ứng với môi trường sống…
Biết được sự biến động thất thường của bốn mùa (tứ thời), tám tiết (bát tiết); biết rõ phong (gió), hàn (lạnh), thử (nóng), thấp (ẩm) để chế ngự và bảo vệ cho cơ thể; phân biệt được tính âm dương, hàn nhiệt, ôn (ấm), lương (mát) để điều hòa món ăn, thức uống.
Biết rõ được hoàn cảnh xã hội, gia đình và bản thân để thích nghi với cuộc sống; biết được các biến động tâm sinh lý con người để tránh được các stress không cần thiết có hại cho sức khỏe và tuổi thọ.
Biết được sức khỏe của chính mình về điều kiện tiên thiên như yếu tố di truyền và nuôi dưỡng trước khi sinh, điều kiện hậu thiên như yếu tố dinh dưỡng và sinh hoạt sau khi sinh cho đến khi trưởng thành để bổ sung, điều chỉnh, sắp xếp cuộc sống, cách sinh hoạt cho phù hợp.
Biết được hơi thở của mình để gắn kết giữa con người và vũ trụ, ảnh hưởng qua lại giữa tâm lý và sinh lý, điều hòa âm dương, khơi dậy tiềm năng cơ thể, đẩy lùi bệnh tật, kéo dài tuổi thọ.
Ngày nay, đã có quan điểm xây dựng một xã hội học tập và học tập suốt đời. Ý tưởng này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng từ sau Cách mạng Tháng 8. Người ta thường nói những suy nghĩ sâu sắc nhất thường chỉ có ở tuổi già. Những điều nêu trong di chúc của Hồ Chủ tịch, những điều tiên đoán của các học giả tiền bối nổi tiếng đều chứng minh cho luận điểm này.
CHỮ THỨ HAI CẤU THÀNH NÊN CHỮ THỌ LÀ CHỮ NHỊ:
ghế họa tiết chữ thọ
Chữ Nhị nghĩa đen là hai. Nghĩa rộng ra là quan hệ giao lưu qua lại giữa các bên với nhau. Người già muốn sống lâu phải thường xuyên giao tiếp tìm đối tác, trao đổi từng lĩnh vực của đời sống như văn hóa, chính trị, khoa học, kinh tế xã hội. Việc giao tiếp này cũng có nghĩa là nâng cao năng lực tư duy, làm cho đầu óc thư thái.
Trong phương châm sống của người Trung Hoa, người già cần có vợ chồng chung thuỷ, có bạn bè tri kỉ để trao đổi tâm tình. Có nhiều cụ sống trên 80 tuổi, số bạn bè càng ngày ít vì các cụ đã dần dần ra đi, do đó cần phải tăng cường giao lưu để có nhiều bạn mới, có cơ hội gặp nhau thường xuyên, sống vui vẻ là ít bệnh tật hơn. Từ đó sống thọ hơn
CHỮ THỨ BA TẠO THÀNH CHỮ THỌ LÀ CHỮ CÔNG :
dơi thọ trong trang trí nội thất
Công là công việc chân tay, là hoạt động về trí óc, là công phu rèn luyện cơ thể cũng như tinh thần, đó là luyện tập khí công, thực hành dưỡng sinh. Công còn là nghề nghiệp để nuôi sống bản thân lúc còn trẻ, thậm chí cả lúc về già. Công cũng còn là những công việc hữu ích khác mà mình đang thực hiện trong thời kỳ tuổi cao như làm các công việc từ thiện, xã hội, trước tác, dịch thuật…
Ngay cả công phu luyện tập đơn giản nhất là thở cũng đòi hỏi phải có chữ công. Thật vậy, thở đúng không phải là chuyện dễ vì thở đúng là thở bụng, đây là cách thở tự nhiên, có khả năng hấp thu khí nhiều hơn thở bằng ngực. Do đó nó cũng đòi hỏi sự luyện tập khá đều đặn…
Người già muốn sống lâu cần vận động theo sức lực của mình, trong vận động đáng chú ý nhất là đi bộ. Tuy nhiên đối với người đau khớp gối, khớp háng lại nên chỉ đi bộ vừa phải.
CHỮ THỨ TƯ TẠO NÊN CHỮ THỌ LÀ CHỮ KHẨU :
tranh gỗ chữ thọ mã vàng 24k
Khẩu là miệng, là lời nói. Người xưa, từng khuyến cáo “bệnh tòng nhập khẩu, họa tòng khẩu xuất” nghĩa là bệnh vào từ miệng, họa cũng do miệng mà ra. Điều này nói lên sự ăn uống liên quan mật thiết đến sức khỏe là quan trọng đến mức nào. Người già nên tránh uống các chất kích thích như rượu, tránh tiệc tùng, liên hoan; nên ăn uống đạm bạc với các thức ăn dễ tiêu hóa. Hơn 60 % bệnh tật là từ miệng mà có (qua đường ăn uống, sinh hoạt)
Bên cạnh đó, người cao tuổi nên nói những lời “ái ngữ”, nghĩa là nói năng nhẹ nhàng, đầy tình cảm êm đẹp, vui vẻ, không la hét, dọa nạt, cay cú để tránh những sự bức xúc không cần thiết có thể gây nguy hại trực tiếp và gián tiếp đến sức khỏe và tuổi thọ.
Theo như bí quyết dưỡng sinh của người xưa đã khuyên “dĩ thận ngôn, tiết ẩm thực” nghĩa là phải thận trọng trong lời nói, ăn uống phải biết tiết chế; hoặc “thiện hộ ư khẩu ngôn, ẩm thực thường chỉ túc” nghĩa là khéo giữ miệng khi phát ngôn, ăn uống thường dừng lại ở chỗ vừa đủ. Nếu giữ được vậy thì thọ là điều dễ dàng.
CHỮ THỨ NĂM LÀ CHỮ CUỐI CÙNG CỦA CHỮ THỌ LÀ CHỮ THỐN:
bộ lót ly họa tiết chữ thọ
Theo nghĩa đen là tấc,Thốn là một đơn vị đo lường chiều dài, nghĩa rộng là sự đo đếm, là mực thước. Thốn ở đây cũng có nghĩa là sự sắp xếp, đo lường, có kế hoạch, có tổ chức, nề nếp, không buông thả, không tùy tiện, không thái quá hay bất cập; phải sinh hoạt đúng nhịp sinh học, không làm việc quá sức nhưng cũng không được lười nhác; không ăn quá no nhưng cũng không được ăn uống thiếu thốn, không lo quá nhiều nhưng cũng không để cho đầu óc trống rỗng…
Vì vậy người lớn tuổi tuân thủ chữ “thốn” là một phần nào họ có được khả năng làm giảm thiểu một số nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, nội tiết trong khi thời tiết biến động, đặc biệt vào những lúc giao mùa.
– Hình ảnh Thọ tinh, là một vị tinh quân (thần sao) mà người Việt quen gọi là ông Thọ. Thọ tinh là một trong bộ ba vị tinh quân (Tam tinh) là Phúc, Lộc, Thọ. Theo truyền thuyết Thọ tinh ngự tại Nam cực, do đó Thọ tinh còn có danh hiệu là Nam cực tiên ông hay Nam cực Thọ tinh hay Nam tào. Đây là ông tiên chuyên giữ bộ sinh (coi về tuổi thọ con người). Đối lập với Thọ tinh (Nam tào) là Bắc đẩu, chuyên giữ bộ tử (coi về tuổi chết con người). Nam tào – Bắc đẩu vì thế là một cụm từ thường đi kèm với nhau. Theo nhiều truyện cổ, hai ông tiên này hay ra thạch bàn đánh cờ với nhau: Nam tào mặc áo đỏ, ngồi xoay mặt về hướng Bắc; Bắc đẩu mặc áo trắng, ngồi xoay mặt về hướng Nam.
Thọ tinh trong tranh vẽ là ông lão cao ráo, mảnh khảnh, đôi chân mày bạc, râu dài bạc phơ, đầu hói và dài, miệng cười hiền hòa, có thể kèm thêm một chú bé (đồng tử, tiểu đồng) theo hầu. Một tay Thọ tinh cầm gậy sần sùi những mắt gỗ, làm từ rễ cây của một cổ thụ đã sống rất nhiều năm, tay kia Thọ tinh cầm quả đào. Trái đào tượng trưng cho sự trường sinh bất tử.
Vì trái đào là biểu tượng cho trường sinh cho nên có khi người ta vẽ ba trái đào nằm giữa năm con dơi, với ý nghĩa mong ước hay cầu chúc trường sinh bất tử và hưởng được ngũ phúc. Số ba và số năm là số dương (mà dương là tốt đẹp, đối lập với âm là xấu). Số ba cũng do ảnh hưởng của Đạo đức kinh: “Một sinh hai, hai sinh ba, ba sinh vạn vật.” Vậy thì số 3 hàm nghĩa sinh sinh hóa hóa, sinh sôi nảy nở, là sức sống bất diệt.
Nếu tranh vẽ Thọ tinh kèm theo tiểu đồng, thì có khi tiểu đồng quảy trên vai một chùm hai hay ba trái đào tiên, có khi vẽ tiều đồng cầm mấy nhánh cỏ linh chi. Cỏ linh chi cũng tượng trưng cho tuổi thọ, vì theo truyền thuyết linh chi là tiên dược, có thể cải lão hoàn đồng, cải tử hoàn sinh.
Đôi khi tranh vẽ Thọ tinh cỡi trên lưng hay đứng bên cạnh một con hươu sao hoặc con nai. Hươu hay nai chữ Hán gọi là lộc, đọc cùng âm [lù] với chữ lộc theo nghĩa bổng lộc, tài lộc, lợi lộc… Có khi vẽ con hươu miệng ngậm vài nhánh cỏ linh chi để liên hệ thêm ý nghĩa trường sinh. Thọ (sống lâu) đọc cùng âm [shòu] với chữ thọ, thụ theo nghĩa thọ nhận, nhận được.
Có khi tranh vẽ một con dơi bay gần Thọ tinh, để liên hệ nghĩa phúc, phước (may mắn, phúc lành).
Thế nên, treo tranh Thọ tinh cỡi hươu, kèm thêm quả đào, con dơi, thì ngoài công dụng trang trí chủ nhà còn hàm ý mong ước vừa được sống lâu vừa được thọ hưởng nhiều tài lộc, may mắn. Tặng ai tranh này tức là kín đáo cầu chúc cho họ sống thọ, hưởng cả lộc lẫn phước.
Chữ Thọ trong các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ.
Ngày nay chúng ta thường thấy Chữ Thọ được viết cách điệu và thể hiện trên các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ như sập, tủ, ghế … trên các trang phục, các họa tiết trang trí, tại các đình chùa ….
họa tiết lăng mộ chữ thọ
Chữ Thọ được thể hiện sinh động, phong phú trong nghệ thuật, nhất là qua các tranh, các tượng, trong đó, phổ biến hơn cả là:
– Chữ thọ cách điệu thành hình tròn còn được kết hợp với một vòng tròn bao quanh gồm năm con dơi và năm chữ Vạn xen kẽ nhau. Con dơi chữ Hán gọi là bức, đọc cùng âm [fú] với chữ phúc theo nghĩa may mắn, phúc lành. Năm con dơi tức là “ngũ phúc” (gồm: Thọ – sống lâu; Phú – giàu có; Khang ninh – bình an; Du hiếu đức – có lòng ưa thích đạo đức; Khảo chung mệnh – sống lâu cho tới hết đời). Chữ Vạn là biểu tượng cho sự tốt lành, cát tường. Vạn còn đồng âm với chữ vạn (10.000) với nghĩa là vô số. Như vậy, đặt chữ Thọ trong vòng 5 con dơi và 5 chữ Vạn hàm nghĩa mong ước hay cầu chúc được hưởng ngũ phúc và vạn thọ (sống lâu muôn tuổi).
The post Hình ảnh và ý nghĩa của chữ Thọ trong văn hóa tâm linh người Việt. appeared first on Đồ thờ | Làng nghề Cát Đằng | Đồ thờ cúng | Đồ đồng | Thủ công mỹ nghệ.
Sống thọ để hưởng phúc lộc vẫn luôn là ước muốn muôn thuở muôn phương của nhân loại. Điều này được thể hiện sinh động qua hình tượng chữ “Thọ” được hình tượng hóa trong những hoa văn, tranh vẽ, pho tượng để trang trí y phục hoặc nhà cửa, để làm quà chúc mừng nhau thay cho lời chúc ở cửa miệng.
hình ảnh chữ thọ thêu chữ thập
Trong cấu trúc của chữ Hán thì một chữ sẽ hình thành dựa trên cơ sở tượng thanh và tượng hình. Một chữ bao gồm nhiều chữ gộp lại, nhiều mặt nghĩa. Ngoài ra, mỗi chữ còn hàm chứa những ý nghĩa khoa học sâu sắc và thâm thuý. Sau đây là một số suy nghĩ khách quan và chủ quan về cấu trúc của chữ THỌ và chúng ta thử lý giải một số ý nghĩa liên quan đến sức khỏe và tuổi thọ của các chữ cấu thành. Xin mời quý vị và các bạn tham khảo và chiêm nghiệm nhé.
Chữ Thọ theo chữ Hán xếp vào bộ sĩ gồm có 5 chữ cấu thành,và chữ sĩ xếp trên đầu chữ Thọ.
CHỮ THỨ NHẤT TRONG CHỮ THỌ LÀ CHỮ SĨ:
Sĩ nghĩa đen là học trò, nghĩa rộng là sự hiểu biết, là tư duy. Như vậy điều đầu tiên muốn sống lâu thì bộ óc luôn luôn phải suy nghĩ, tìm tòi sáng tạo. Có nhiều công trình khoa học có giá trị được đúc kết phát minh ở vào tuổi trên bảy mươi tuổi. Trí tuệ càng già càng có giá trị, đúng như câu nói “gừng càng già càng cay” thật chính xác xưa nay.
gạch tròn chữ thọ
Quả là vậy, muốn sống thọ, con người phải có đủ tri thức, nghĩa là phải biết các quy luật về mối tương quan giữa con người với tự nhiên và xã hội. Càng nhiều tri thức càng có nhiều điều kiện bảo vệ cuộc sống nói chung và tuổi thọ nói riêng như tri thức về cấu tạo cơ thể, hoạt động sinh lý con người, tri thức về phòng chống bệnh tật, phòng tránh tai nạn, tri thức đáp ứng với môi trường sống…
Biết được sự biến động thất thường của bốn mùa (tứ thời), tám tiết (bát tiết); biết rõ phong (gió), hàn (lạnh), thử (nóng), thấp (ẩm) để chế ngự và bảo vệ cho cơ thể; phân biệt được tính âm dương, hàn nhiệt, ôn (ấm), lương (mát) để điều hòa món ăn, thức uống.
Biết rõ được hoàn cảnh xã hội, gia đình và bản thân để thích nghi với cuộc sống; biết được các biến động tâm sinh lý con người để tránh được các stress không cần thiết có hại cho sức khỏe và tuổi thọ.
Biết được sức khỏe của chính mình về điều kiện tiên thiên như yếu tố di truyền và nuôi dưỡng trước khi sinh, điều kiện hậu thiên như yếu tố dinh dưỡng và sinh hoạt sau khi sinh cho đến khi trưởng thành để bổ sung, điều chỉnh, sắp xếp cuộc sống, cách sinh hoạt cho phù hợp.
Biết được hơi thở của mình để gắn kết giữa con người và vũ trụ, ảnh hưởng qua lại giữa tâm lý và sinh lý, điều hòa âm dương, khơi dậy tiềm năng cơ thể, đẩy lùi bệnh tật, kéo dài tuổi thọ.
Ngày nay, đã có quan điểm xây dựng một xã hội học tập và học tập suốt đời. Ý tưởng này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng từ sau Cách mạng Tháng 8. Người ta thường nói những suy nghĩ sâu sắc nhất thường chỉ có ở tuổi già. Những điều nêu trong di chúc của Hồ Chủ tịch, những điều tiên đoán của các học giả tiền bối nổi tiếng đều chứng minh cho luận điểm này.
CHỮ THỨ HAI CẤU THÀNH NÊN CHỮ THỌ LÀ CHỮ NHỊ:
ghế họa tiết chữ thọ
Chữ Nhị nghĩa đen là hai. Nghĩa rộng ra là quan hệ giao lưu qua lại giữa các bên với nhau. Người già muốn sống lâu phải thường xuyên giao tiếp tìm đối tác, trao đổi từng lĩnh vực của đời sống như văn hóa, chính trị, khoa học, kinh tế xã hội. Việc giao tiếp này cũng có nghĩa là nâng cao năng lực tư duy, làm cho đầu óc thư thái.
Trong phương châm sống của người Trung Hoa, người già cần có vợ chồng chung thuỷ, có bạn bè tri kỉ để trao đổi tâm tình. Có nhiều cụ sống trên 80 tuổi, số bạn bè càng ngày ít vì các cụ đã dần dần ra đi, do đó cần phải tăng cường giao lưu để có nhiều bạn mới, có cơ hội gặp nhau thường xuyên, sống vui vẻ là ít bệnh tật hơn. Từ đó sống thọ hơn
CHỮ THỨ BA TẠO THÀNH CHỮ THỌ LÀ CHỮ CÔNG :
dơi thọ trong trang trí nội thất
Công là công việc chân tay, là hoạt động về trí óc, là công phu rèn luyện cơ thể cũng như tinh thần, đó là luyện tập khí công, thực hành dưỡng sinh. Công còn là nghề nghiệp để nuôi sống bản thân lúc còn trẻ, thậm chí cả lúc về già. Công cũng còn là những công việc hữu ích khác mà mình đang thực hiện trong thời kỳ tuổi cao như làm các công việc từ thiện, xã hội, trước tác, dịch thuật…
Ngay cả công phu luyện tập đơn giản nhất là thở cũng đòi hỏi phải có chữ công. Thật vậy, thở đúng không phải là chuyện dễ vì thở đúng là thở bụng, đây là cách thở tự nhiên, có khả năng hấp thu khí nhiều hơn thở bằng ngực. Do đó nó cũng đòi hỏi sự luyện tập khá đều đặn…
Người già muốn sống lâu cần vận động theo sức lực của mình, trong vận động đáng chú ý nhất là đi bộ. Tuy nhiên đối với người đau khớp gối, khớp háng lại nên chỉ đi bộ vừa phải.
CHỮ THỨ TƯ TẠO NÊN CHỮ THỌ LÀ CHỮ KHẨU :
tranh gỗ chữ thọ mã vàng 24k
Khẩu là miệng, là lời nói. Người xưa, từng khuyến cáo “bệnh tòng nhập khẩu, họa tòng khẩu xuất” nghĩa là bệnh vào từ miệng, họa cũng do miệng mà ra. Điều này nói lên sự ăn uống liên quan mật thiết đến sức khỏe là quan trọng đến mức nào. Người già nên tránh uống các chất kích thích như rượu, tránh tiệc tùng, liên hoan; nên ăn uống đạm bạc với các thức ăn dễ tiêu hóa. Hơn 60 % bệnh tật là từ miệng mà có (qua đường ăn uống, sinh hoạt)
Bên cạnh đó, người cao tuổi nên nói những lời “ái ngữ”, nghĩa là nói năng nhẹ nhàng, đầy tình cảm êm đẹp, vui vẻ, không la hét, dọa nạt, cay cú để tránh những sự bức xúc không cần thiết có thể gây nguy hại trực tiếp và gián tiếp đến sức khỏe và tuổi thọ.
Theo như bí quyết dưỡng sinh của người xưa đã khuyên “dĩ thận ngôn, tiết ẩm thực” nghĩa là phải thận trọng trong lời nói, ăn uống phải biết tiết chế; hoặc “thiện hộ ư khẩu ngôn, ẩm thực thường chỉ túc” nghĩa là khéo giữ miệng khi phát ngôn, ăn uống thường dừng lại ở chỗ vừa đủ. Nếu giữ được vậy thì thọ là điều dễ dàng.
CHỮ THỨ NĂM LÀ CHỮ CUỐI CÙNG CỦA CHỮ THỌ LÀ CHỮ THỐN:
bộ lót ly họa tiết chữ thọ
Theo nghĩa đen là tấc,Thốn là một đơn vị đo lường chiều dài, nghĩa rộng là sự đo đếm, là mực thước. Thốn ở đây cũng có nghĩa là sự sắp xếp, đo lường, có kế hoạch, có tổ chức, nề nếp, không buông thả, không tùy tiện, không thái quá hay bất cập; phải sinh hoạt đúng nhịp sinh học, không làm việc quá sức nhưng cũng không được lười nhác; không ăn quá no nhưng cũng không được ăn uống thiếu thốn, không lo quá nhiều nhưng cũng không để cho đầu óc trống rỗng…
Vì vậy người lớn tuổi tuân thủ chữ “thốn” là một phần nào họ có được khả năng làm giảm thiểu một số nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, nội tiết trong khi thời tiết biến động, đặc biệt vào những lúc giao mùa.
– Hình ảnh Thọ tinh, là một vị tinh quân (thần sao) mà người Việt quen gọi là ông Thọ. Thọ tinh là một trong bộ ba vị tinh quân (Tam tinh) là Phúc, Lộc, Thọ. Theo truyền thuyết Thọ tinh ngự tại Nam cực, do đó Thọ tinh còn có danh hiệu là Nam cực tiên ông hay Nam cực Thọ tinh hay Nam tào. Đây là ông tiên chuyên giữ bộ sinh (coi về tuổi thọ con người). Đối lập với Thọ tinh (Nam tào) là Bắc đẩu, chuyên giữ bộ tử (coi về tuổi chết con người). Nam tào – Bắc đẩu vì thế là một cụm từ thường đi kèm với nhau. Theo nhiều truyện cổ, hai ông tiên này hay ra thạch bàn đánh cờ với nhau: Nam tào mặc áo đỏ, ngồi xoay mặt về hướng Bắc; Bắc đẩu mặc áo trắng, ngồi xoay mặt về hướng Nam.
Thọ tinh trong tranh vẽ là ông lão cao ráo, mảnh khảnh, đôi chân mày bạc, râu dài bạc phơ, đầu hói và dài, miệng cười hiền hòa, có thể kèm thêm một chú bé (đồng tử, tiểu đồng) theo hầu. Một tay Thọ tinh cầm gậy sần sùi những mắt gỗ, làm từ rễ cây của một cổ thụ đã sống rất nhiều năm, tay kia Thọ tinh cầm quả đào. Trái đào tượng trưng cho sự trường sinh bất tử.
Vì trái đào là biểu tượng cho trường sinh cho nên có khi người ta vẽ ba trái đào nằm giữa năm con dơi, với ý nghĩa mong ước hay cầu chúc trường sinh bất tử và hưởng được ngũ phúc. Số ba và số năm là số dương (mà dương là tốt đẹp, đối lập với âm là xấu). Số ba cũng do ảnh hưởng của Đạo đức kinh: “Một sinh hai, hai sinh ba, ba sinh vạn vật.” Vậy thì số 3 hàm nghĩa sinh sinh hóa hóa, sinh sôi nảy nở, là sức sống bất diệt.
Nếu tranh vẽ Thọ tinh kèm theo tiểu đồng, thì có khi tiểu đồng quảy trên vai một chùm hai hay ba trái đào tiên, có khi vẽ tiều đồng cầm mấy nhánh cỏ linh chi. Cỏ linh chi cũng tượng trưng cho tuổi thọ, vì theo truyền thuyết linh chi là tiên dược, có thể cải lão hoàn đồng, cải tử hoàn sinh.
Đôi khi tranh vẽ Thọ tinh cỡi trên lưng hay đứng bên cạnh một con hươu sao hoặc con nai. Hươu hay nai chữ Hán gọi là lộc, đọc cùng âm [lù] với chữ lộc theo nghĩa bổng lộc, tài lộc, lợi lộc… Có khi vẽ con hươu miệng ngậm vài nhánh cỏ linh chi để liên hệ thêm ý nghĩa trường sinh. Thọ (sống lâu) đọc cùng âm [shòu] với chữ thọ, thụ theo nghĩa thọ nhận, nhận được.
Có khi tranh vẽ một con dơi bay gần Thọ tinh, để liên hệ nghĩa phúc, phước (may mắn, phúc lành).
Thế nên, treo tranh Thọ tinh cỡi hươu, kèm thêm quả đào, con dơi, thì ngoài công dụng trang trí chủ nhà còn hàm ý mong ước vừa được sống lâu vừa được thọ hưởng nhiều tài lộc, may mắn. Tặng ai tranh này tức là kín đáo cầu chúc cho họ sống thọ, hưởng cả lộc lẫn phước.
Chữ Thọ trong các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ.
Ngày nay chúng ta thường thấy Chữ Thọ được viết cách điệu và thể hiện trên các sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ như sập, tủ, ghế … trên các trang phục, các họa tiết trang trí, tại các đình chùa ….
họa tiết lăng mộ chữ thọ
Chữ Thọ được thể hiện sinh động, phong phú trong nghệ thuật, nhất là qua các tranh, các tượng, trong đó, phổ biến hơn cả là:
– Chữ thọ cách điệu thành hình tròn còn được kết hợp với một vòng tròn bao quanh gồm năm con dơi và năm chữ Vạn xen kẽ nhau. Con dơi chữ Hán gọi là bức, đọc cùng âm [fú] với chữ phúc theo nghĩa may mắn, phúc lành. Năm con dơi tức là “ngũ phúc” (gồm: Thọ – sống lâu; Phú – giàu có; Khang ninh – bình an; Du hiếu đức – có lòng ưa thích đạo đức; Khảo chung mệnh – sống lâu cho tới hết đời). Chữ Vạn là biểu tượng cho sự tốt lành, cát tường. Vạn còn đồng âm với chữ vạn (10.000) với nghĩa là vô số. Như vậy, đặt chữ Thọ trong vòng 5 con dơi và 5 chữ Vạn hàm nghĩa mong ước hay cầu chúc được hưởng ngũ phúc và vạn thọ (sống lâu muôn tuổi).
The post Hình ảnh và ý nghĩa của chữ Thọ trong văn hóa tâm linh người Việt. appeared first on Đồ thờ | Làng nghề Cát Đằng | Đồ thờ cúng | Đồ đồng | Thủ công mỹ nghệ.
